Facetgewrichtsyndroom – pijn uit de kleine gewrichten van de wervelkolom

Rugpijn hoeft niet altijd te komen van spieren of tussenwervelschijven.
Soms ligt de oorzaak in de facetgewrichten: kleine gewrichtjes aan de achterzijde van de wervelkolom die beweging mogelijk maken.
Wanneer die gewrichten geïrriteerd, versleten of geblokkeerd raken, spreken we van het facetgewrichtsyndroom.

Deze klacht komt vaak voor bij mensen die langdurig zitten, zwaar werk doen of herhaald buigen en strekken.
De pijn kan plotseling ontstaan, bijvoorbeeld na een verkeerde beweging, of geleidelijk door overbelasting.

Wat zijn facetgewrichten?

De wervelkolom bestaat uit afzonderlijke wervels die met elkaar verbonden zijn via de tussenwervelschijven aan de voorkant en de facetgewrichten aan de achterkant.
Elk wervelniveau heeft twee van zulke gewrichtjes – één links en één rechts.
Ze zorgen voor stabiliteit en geleiden beweging.

De gewrichten zijn bekleed met kraakbeen en omgeven door een kapsel met zenuwuiteinden.
Die zenuwen kunnen pijnsignalen afgeven wanneer het gewricht geïrriteerd raakt.
Omdat ze dicht bij de rugzenuwen liggen, kan de pijn uitstralen naar bil, heup of bovenbeen, zonder dat er sprake is van een hernia.

Oorzaken van facetgewrichtsklachten

Er zijn verschillende oorzaken die tot irritatie van de facetgewrichten kunnen leiden:

  • Overbelasting of verkeerde houding bij langdurig staan of zitten
  • Plotselinge beweging of verdraaiing van de rug
  • Slijtage (artrose) van het gewrichtskraakbeen
  • Instabiliteit of verminderde spierkracht van de rompspieren
  • Stijfheid of blokkades in aangrenzende segmenten
  • Trauma zoals een val of auto-ongeluk

Ook stress, spanning of inactiviteit kunnen bijdragen, omdat spieren dan minder goed de wervelkolom ondersteunen.

Hoe voelt facetpijn?

Facetpijn heeft een herkenbaar patroon.
De pijn zit meestal aan één kant van de onderrug of nek, maar kan uitstralen naar aangrenzende gebieden.

Kenmerken zijn:

  • Lokale pijn bij het naar achteren buigen of draaien van de rug
  • Stijfheid bij opstaan of na lang zitten
  • Pijn die niet verder uitstraalt dan de knie (bij lage rugpijn)
  • Drukkende of zeurende pijn, vaak asymmetrisch
  • Soms tijdelijk vastzittende rug of nek

Bij de nekvariant kan de pijn uitstralen naar het achterhoofd of de schouders.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld op basis van het verhaal en lichamelijk onderzoek.
De chiropractor of fysiotherapeut test de beweeglijkheid van de wervelkolom en zoekt naar pijnlijke segmenten.

Bij twijfel kan aanvullend onderzoek helpen:

  • Röntgenfoto om slijtage of standsveranderingen te beoordelen
  • MRI om hernia of andere oorzaken uit te sluiten
  • Diagnostische injectie om te testen of het facetgewricht daadwerkelijk de pijnbron is

Een belangrijk kenmerk is dat de pijn vaak verergert bij achteroverbuigen en vermindert bij vooroverbuigen.

Facetgewrichtsyndroom in de onderrug en nek

Facetklachten komen het meest voor in de onderrug (lumbaal) en nek (cervicaal).
In de onderrug geven ze vaak een zeurende pijn die toeneemt bij strekken of draaien.
In de nek veroorzaken ze hoofdpijn, stijfheid en soms duizeligheid.

De borstregio is zelden aangedaan, maar kan pijnlijk aanvoelen na langdurig verkeerd zitten of bij ademhalingsspanning.

Behandeling zonder injectie of operatie

De meeste mensen herstellen goed zonder ingreep.
Behandeling richt zich op het herstellen van beweeglijkheid, het verminderen van ontsteking en het verbeteren van de spierbalans rond de wervelkolom.

  1. Chiropractie en mobilisatie
    De chiropractor is bij uitstek gespecialiseerd in het herstellen van beweging in de facetgewrichten.
    Door gerichte, zachte manipulaties wordt het gewricht weer soepel en neemt de druk op het kapsel af.
  2. Fysiotherapie en oefentherapie
    Gerichte oefeningen versterken de stabiliserende spieren van romp en nek.
    Dit voorkomt dat de gewrichten opnieuw overbelast raken.
  3. Warmte en ontspanning
    Warmte verbetert de doorbloeding en vermindert spierspanning rond het gewricht.
    Ademhalingsoefeningen helpen om reflexmatige aanspanning te doorbreken.
  4. Houdingscorrectie
    Een goede zithouding en actieve romphouding verminderen compressie op de gewrichten.
    Bij zittend werk is afwisseling van houding essentieel.
  5. Beweging en leefstijl
    Regelmatig bewegen, wandelen of lichte krachttraining houdt de gewrichten soepel.

    Langdurig stilzitten is juist belastend voor het facetmechanisme.

Chiropractie bij facetgewrichtspijn

Chiropractoren zijn bij uitstek gekwalificeerd om facetgewrichtsklachten te behandelen.
Door hun kennis van gewrichtsmechanica en zenuwsturing kunnen zij de beweging in de wervelkolom gericht herstellen.
De behandeling richt zich niet alleen op het pijnlijke segment, maar ook op de omliggende structuren die bijdragen aan de overbelasting.

Na een correctie ervaren veel patiënten direct verlichting of een gevoel van soepelheid.
Door de combinatie met oefentherapie blijft dat resultaat behouden.

Injectie of radiofrequente behandeling

Als conservatieve therapie onvoldoende resultaat geeft, kan een injectie met een verdovingsmiddel of ontstekingsremmer worden overwogen.
Hiermee wordt het gewricht tijdelijk tot rust gebracht.
Bij chronische klachten kan een radiofrequente behandeling worden toegepast, waarbij de pijnzenuw van het gewricht wordt uitgeschakeld.
Deze ingreep gebeurt onder röntgendoorlichting en heeft vaak langdurig effect.

Toch blijft beweging de belangrijkste factor voor herstel en preventie.

Zelfzorg en preventie

Zelf kun je veel doen om de gewrichten gezond te houden:

  • Beweeg dagelijks, vooral met rotatie en strekbewegingen
  • Vermijd langdurig zitten zonder pauze
  • Gebruik een ergonomische stoel met steun voor de onderrug
  • Houd de buik- en rugspieren sterk met eenvoudige oefeningen
  • Slaap op een goed ondersteunend matras en kussen

Ook stressmanagement is belangrijk: spanning verhoogt de spierspanning rond de gewrichten.

Prognose

De meeste mensen herstellen binnen enkele weken.
Bij chronische facetartrose kan het proces terugkeren, maar met regelmatige beweging en gerichte therapie blijft de pijn meestal goed onder controle.

Langdurige stijfheid of pijn vraagt om onderhoud van houding, kracht en mobiliteit.

Conclusie

Het facetgewrichtsyndroom is een veelvoorkomende oorzaak van rug- en nekpijn.
De kleine gewrichten van de wervelkolom kunnen geïrriteerd of geblokkeerd raken, wat leidt tot stijfheid en lokale pijn.
Chiropractie en oefentherapie herstellen de natuurlijke beweeglijkheid, verminderen pijn en verbeteren de stabiliteit van de wervelkolom.

Door inzicht in houding en beweging leer je klachten niet alleen te verhelpen, maar ook te voorkomen.

Welke specialisten kunnen u met bij acute of chronische pijn helpen?

Jarco Schol

Chiropractor

Tijn Kooren

Chiropractor

Desiree Griesel

Chiropractor

Sten Hofstad

Chiropractor

FAQ – Facetgewrichtsyndroom

Wat is het facetgewrichtsyndroom?
Een aandoening waarbij de kleine gewrichten van de wervelkolom geïrriteerd of geblokkeerd raken en rug- of nekpijn veroorzaken.

Wat zijn de symptomen?
Lokale pijn bij strekken of draaien van de rug, stijfheid en soms uitstralende pijn naar bil of schouder.

Hoe wordt het behandeld?
Met chiropractie, oefentherapie, houdingscorrectie en spierversterking van de romp.

Kan het vanzelf overgaan?
Lichte vormen herstellen vaak vanzelf, maar behandeling versnelt herstel en voorkomt terugval.

Hoe lang duurt het herstel?
Gemiddeld twee tot zes weken, afhankelijk van de ernst en duur van de klacht.

Wilt u een afspraak maken bij MoveWell Chiropractie Hilversum?