Osteochondritis dissecans, vaak afgekort tot OCD, is een aandoening waarbij een klein stukje bot en kraakbeen in het gewricht losraakt of dreigt los te laten.
Het komt meestal voor in de knie, maar kan ook optreden in de enkel of elleboog.
De aandoening treft vooral jongeren tussen de 10 en 20 jaar die veel sporten en bij wie de groeischijven nog niet volledig gesloten zijn.
Hoewel de naam ingewikkeld klinkt, is het principe eenvoudig: het bot onder het kraakbeen krijgt tijdelijk te weinig bloed.
Daardoor verzwakt het weefsel, en kan een stukje kraakbeen met onderliggend bot losraken van de gewrichtsoppervlakte.
Als dat gebeurt, kan het gewricht pijn, zwelling en zelfs blokkades geven.
De term is opgebouwd uit drie delen:
Het gaat dus om een plaatselijke aantasting van bot en kraakbeen die samen één geheel vormen.
De aandoening is geen echte ontsteking in de zin van infectie, maar een reactie op verminderde doorbloeding en herhaalde microtrauma’s.
OCD komt vooral voor bij jonge, actieve sporters tussen de 10 en 20 jaar.
De meest getroffen groep zijn jongens in de groeifase, maar ook meisjes kunnen het krijgen.
De knie is verreweg het vaakst aangedaan, meestal aan de binnenzijde van het dijbeen (de mediale femurcondyl).
De precieze oorzaak is nog niet volledig opgehelderd, maar men denkt aan een combinatie van:
In sommige gevallen speelt ook anatomie een rol, zoals een afwijkende stand van het been of een slechte uitlijning van de knieschijf.
De klachten ontwikkelen zich meestal geleidelijk.
In het begin zijn ze vaag: een zeurende pijn na inspanning of stijfheid na sporten.
Later kunnen specifieke signalen optreden, zoals:
Bij jongeren met open groeischijven kan de aandoening nog spontaan genezen als de belasting wordt aangepast.
Bij volwassenen of gevorderde vormen is het herstel trager.
Het probleem begint in het bot onder het kraakbeen (het subchondrale bot).
Door verminderde doorbloeding sterven sommige botcellen af, waardoor het weefsel zijn stevigheid verliest.
Het bovenliggende kraakbeen verliest daardoor zijn houvast.
In het beginstadium blijft het fragment nog vastzitten, maar in latere stadia kan het geheel loskomen en vrij in het gewricht terechtkomen.
Dat losgeraakte stukje heet een gewrichtsmuis (of “loose body”) en kan het gewricht tijdelijk blokkeren.
De diagnose wordt gesteld op basis van het klachtenbeeld en beeldvorming.
De arts of therapeut let bij onderzoek op pijn bij diepe buiging, lokale drukpijn en stijfheid.
Beeldvormende onderzoeken helpen de ernst en het stadium te bepalen:
De aandoening wordt meestal ingedeeld in vier stadia, van beginnende verzachting tot volledig losgelaten fragment.
De behandeling hangt af van de leeftijd, het stadium en de grootte van het defect.
Bij jongeren met een beginnende vorm is een conservatieve aanpak vaak succesvol.
Bij volwassenen of gevorderde vormen kan soms een chirurgische ingreep nodig zijn.
Na een operatie volgt een revalidatieperiode van drie tot zes maanden.
Bij MoveWell zien we osteochondritis dissecans niet alleen als een lokaal knieprobleem, maar als onderdeel van een groter bewegingspatroon.
De chiropractor richt zich op de mobiliteit van de heup, enkel en wervelkolom, zodat de knie niet overbelast raakt.
De fysiotherapeut werkt aan spierkracht, stabiliteit en looptechniek.
Door samen te kijken naar de hele bewegingsketen wordt het gewricht niet alleen beter, maar ook beter beschermd tegen herhaling.
Een soepele heup en stabiele romp verminderen de belasting op het kniegewricht aanzienlijk.
Het herstel van kraakbeen vraagt om geduld.
Kraakbeen groeit langzaam en is gevoelig voor herhaalde belasting.
Goede voeding, voldoende slaap en het vermijden van ontstekingsbevorderende factoren (zoals roken of veel suiker) ondersteunen het proces.
Voedingsstoffen zoals omega-3 vetzuren, collageen en vitamine C spelen een rol bij de vorming van bindweefsel en herstel van kraakbeen.
Daarnaast helpt gecontroleerde beweging de doorbloeding en de aanmaak van nieuwe cellen.
Hoewel OCD niet altijd te voorkomen is, verklein je het risico door:
Sporters in de groeifase moeten alert zijn op kniepijn die langer dan een paar dagen aanhoudt.
Bij MoveWell combineren we chiropractie, fysiotherapie en leefstijladvies om het herstel te versnellen en herhaling te voorkomen.
Herstel vraagt tijd, maar kennis en gerichte begeleiding maken het verschil.
