Facetgewrichten

Wat zijn facetgewrichten en waarom kunnen ze rugpijn veroorzaken?

Aan de achterkant van de wervelkolom bevinden zich kleine gewrichten die vaak over het hoofd worden gezien, maar een grote rol spelen in rugklachten: de facetgewrichten.
Deze kleine verbindingen bepalen mede hoe soepel en stabiel de wervelkolom beweegt.
Wanneer ze overbelast of geïrriteerd raken, kunnen ze pijn veroorzaken die lijkt op spierpijn, hernia of zelfs ischias.

In dit artikel leggen we uit wat facetgewrichten zijn, hoe ze werken, waarom ze soms pijn doen en wat de beste manieren zijn om ze te behandelen.

Afspraak maken

De bouw van het facetgewricht

Elke wervel in de rug heeft aan de achterkant twee kleine gewrichtjes die contact maken met de wervel erboven en eronder.
Die gewrichtjes heten facetgewrichten, ook wel articulaties genoemd.
Ze zijn bekleed met een dun laagje kraakbeen en omgeven door een gewrichtskapsel gevuld met gewrichtsvloeistof.

Het doel van deze gewrichten is om beweging mogelijk te maken, maar tegelijk ook te begrenzen.
Ze zorgen dat de wervelkolom kan buigen, draaien en strekken zonder dat de wervels over elkaar schuiven.
Je kunt ze vergelijken met kleine scharnieren die de rug soepel laten bewegen, maar ook stabiliteit geven.

Hoe werken facetgewrichten tijdens beweging?

Bij elke beweging van de rug glijden de gewrichtsvlakken over elkaar.
Tijdens strekken komen de gewrichten dichter op elkaar, bij buigen juist iets verder uit elkaar.
Deze beweging wordt ondersteund door de tussenwervelschijf aan de voorkant, die fungeert als een schokdemper.

De combinatie van tussenwervelschijf en facetgewricht zorgt voor een perfecte balans tussen beweeglijkheid en stevigheid.
Wanneer die balans verstoord raakt – door overbelasting, stijfheid of slijtage – kunnen de facetgewrichten geïrriteerd raken.

Waarom geven facetgewrichten pijn?

Facetgewrichten bevatten zenuwuiteinden die gevoelig zijn voor druk en rek.
Wanneer het gewricht geïrriteerd raakt, bijvoorbeeld door een plotselinge beweging of langdurige belasting, kan het ontsteken.
Dat veroorzaakt een lokale pijn die soms uitstraalt naar de bil of bovenbeen.

De meest voorkomende oorzaken zijn:

langdurig zitten of voorovergebogen werken
herhaalde draaibewegingen (bijvoorbeeld bij sport)
een trauma, zoals een val of auto-ongeluk
verminderde stabiliteit van de tussenwervelschijf
degeneratieve veranderingen (artrose)

De pijn is meestal zeurend en kan verergeren bij strekken of draaien.
Sommige patiënten merken dat ze ’s ochtends stijf zijn, maar na bewegen iets soepeler worden.

Afspraak maken

Hoe herkent een arts of therapeut facetpijn?

Facetklachten zijn soms lastig te onderscheiden van andere rugproblemen.
Ze kunnen lijken op een hernia of spierpijn, maar het patroon van de pijn is anders.

Kenmerken die vaak passen bij facetpijn:

de pijn zit meestal één of twee niveaus boven de bilplooi
de pijn straalt niet verder uit dan het bovenbeen
strekken of achteroverbuigen verergert de pijn
vooroverbuigen voelt juist wat beter
druk op de lage rug kan gevoelig zijn

Soms wordt de diagnose ondersteund met beeldvorming zoals een MRI of CT-scan,
maar in veel gevallen wordt de herkenning gebaseerd op lichamelijk onderzoek en het klachtenpatroon.

Wat is facetartrose?

Wanneer de kraakbeenlaag in de facetgewrichten dunner wordt, spreken we van facetartrose.
Dat is een natuurlijke verouderingsreactie die vergelijkbaar is met slijtage in knie- of heupgewrichten.

Bij artrose raakt het gewrichtskapsel geïrriteerd en kan er verdikking ontstaan in het bot rondom het gewricht.
Die verdikking kan soms ook druk uitoefenen op een zenuw, wat extra klachten veroorzaakt.

Toch geldt ook hier: artrose betekent niet automatisch pijn.
Veel mensen hebben slijtage op beeldvorming zonder klachten.
Het is vooral de combinatie van stijfheid, ontsteking en verminderde stabiliteit die tot pijn leidt.

Hoe worden facetgewrichten zichtbaar op MRI?

Op een MRI of CT-scan kunnen facetgewrichten goed worden beoordeeld.
De radioloog kijkt naar:

de dikte van het kraakbeen
de ruimte tussen de gewrichtsvlakken
ontstekingsreacties of vocht in het kapsel
verdikking van het bot rondom het gewricht

Bij actieve ontsteking is er vaak sprake van vocht in het gewricht of lichte zwelling van het kapsel.
Bij langdurige belasting kunnen de randen van het gewricht wat botachtig verdikken.

Moderne MRI-technieken kunnen deze veranderingen in een vroeg stadium tonen.
Toch blijft het belangrijk om te onthouden dat beeldvorming slechts één onderdeel is van de diagnose.

Wat zegt de wetenschap?

Onderzoek toont aan dat facetgewrichten bij ongeveer 15 tot 30 procent van de mensen met lage rugpijn een rol spelen.
Bij mensen boven de vijftig stijgt dat percentage verder.
De klachten worden vooral beïnvloed door:

mechanische belasting (zoals zitten of tillen)
verminderde stabiliteit in de rompspieren
en soms door stress en vermoeidheid, die spierspanning verhogen

Er is nog geen eenduidige test die met zekerheid facetpijn kan vaststellen.
De diagnose blijft een combinatie van anamnese, onderzoek en beeldvorming.

Behandeling van facetklachten

De behandeling richt zich op het verminderen van belasting, verbeteren van stabiliteit en stimuleren van beweging.

Bij MoveWell combineren we verschillende strategieën:

Manuele therapie en mobilisatie
Door zachte mobilisaties wordt de gewrichtsfunctie hersteld en spierspanning verminderd.
Dit verbetert de doorbloeding en vermindert irritatie.
Oefentherapie en core-stabiliteit
Gerichte oefeningen versterken de dieper gelegen rugspieren en verbeteren de controle tijdens beweging.
Hierdoor wordt de druk op het gewricht beter verdeeld.
Bewegingseducatie
Uitleg over de juiste houding en beweegstrategie voorkomt herhaling.
Veel patiënten merken dat angst voor bewegen de klachten juist versterkt.
Leefstijl en herstelmomenten
Langdurig zitten, stress en vermoeidheid houden de rug gespannen.
Regelmatige pauzes, rekken en lichte activiteit helpen het herstel.

Soms wordt tijdelijk een ontstekingsremmende injectie overwogen bij aanhoudende klachten,
maar dit is zelden nodig als de belasting goed wordt aangepakt.

De rol van chiropractie bij facetgewrichtsklachten

Chiropractoren zijn bij uitstek gespecialiseerd in het beoordelen en behandelen van facetgewrichten.
Met specifieke, gecontroleerde correcties creëren zij beweging in gewrichten die beperkt of geblokkeerd zijn.
Dat helpt om druk te verminderen, de gewrichtsvloeistof weer te laten circuleren en de lokale doorbloeding te verbeteren.
De snelle, precieze impulsen die een chiropractor toepast, herstellen de natuurlijke beweeglijkheid van het gewricht zonder het te forceren.
Hierdoor neemt de spierspanning af, verbetert de stabiliteit en krijgt het zenuwstelsel een kalmerend signaal.
Voor veel patiënten met lage rug- of nekpijn door facetirritatie is chiropractie daarom een effectieve manier om het herstelproces op gang te brengen en terugkerende stijfheid te voorkomen.

→ /academie/pijneducatie/

→ /academie/centrale-sensitisatie/

Herstel en prognose

De meeste mensen herstellen goed van facetklachten.
Met gerichte therapie en dagelijkse beweging neemt de pijn vaak binnen enkele weken tot maanden af.
Bij terugkerende klachten is onderhoudstraining belangrijk om de rug sterk en stabiel te houden.

Het doel van therapie is niet alleen pijnvermindering, maar ook het herstellen van vertrouwen in bewegen.
Wie leert hoe het lichaam reageert, kan zelf beter inspelen op signalen van spanning of overbelasting.

Preventie van facetpijn

Blijf bewegen, ook bij lichte pijn.
Versterk de rompspieren met gerichte oefening.
Wissel zitten, staan en bewegen regelmatig af.
Houd de onderrug neutraal bij tillen of draaien.
Vermijd langdurige stress en onvoldoende nachtrust.

Preventie betekent vooral balans: niet te veel belasting, maar ook niet te veel rust.

Wanneer naar de arts of therapeut?

Zoek hulp bij:

pijn die langer dan twee weken aanhoudt
uitstralende pijn of tintelingen
toenemende stijfheid of beperkte beweging
twijfel over de oorzaak van de klachten

Een fysiotherapeut of chiropractor kan bepalen of de klachten passen bij facetpijn en een persoonlijk behandelplan opstellen.

Conclusie

Facetgewrichten zijn kleine, maar belangrijke onderdelen van de wervelkolom.
Ze zorgen voor soepelheid, stabiliteit en bewegingscontrole.
Wanneer ze overbelast of ontstoken raken, kunnen ze rugpijn veroorzaken die vaak goed te behandelen is met beweging, therapie en educatie.

Beeldvorming kan helpen bij de diagnose, maar het herstel wordt bepaald door beweging, houding en herstelgedrag.
Met de juiste begeleiding kan de rug volledig herstellen en weer krachtig functioneren.

Welke specialisten kunnen u met bij acute of chronische pijn helpen?

Jarco Schol

Chiropractor

Meer info

Tijn Kooren

Chiropractor

Meer info

Desiree Griesel

Chiropractor

Meer info

Sten Hofstad

Chiropractor

Meer info

Veelgestelde vragen (FAQ)

Zijn facetgewrichten hetzelfde als tussenwervelschijven?
Nee. De tussenwervelschijf ligt aan de voorkant van de wervel en werkt als schokdemper.
De facetgewrichten liggen aan de achterkant en zorgen voor geleiding en stabiliteit.
Kan facetpijn uitstralen naar het been?
Ja, maar zelden verder dan het bovenbeen.
Wanneer pijn tot in het onderbeen trekt, is eerder sprake van zenuwdruk of herniaklachten.
Is facetartrose blijvend?
De structurele veranderingen blijven, maar de pijn hoeft niet blijvend te zijn.
Beweging, therapie en leefstijl kunnen de klachten goed onder controle houden.
Helpen injecties bij facetpijn?
Soms tijdelijk, vooral bij sterke ontstekingsreactie.
Toch blijkt actieve therapie op lange termijn effectiever.
Kan ik blijven sporten met facetklachten?
Ja, mits aangepast aan de belastbaarheid.
Wandelen, zwemmen of fietsen zijn vaak goed te verdragen en bevorderen herstel.

Wilt u een afspraak maken bij MoveWell Chiropractie Hilversum?

Maak een afpsraak

Bel: 0357600645