Overgewicht en gewrichten – waarom extra kilo’s zoveel impact hebben

Overgewicht is een van de meest onderschatte factoren bij gewrichtsklachten. Veel mensen denken dat alleen intensief sporten, een verkeerde beweging of ouderdom zorgt voor pijn in knie, heup of onderrug. Toch speelt lichaamsgewicht een veel grotere rol dan vaak wordt gedacht. Zelfs een paar kilo’s extra kunnen de belasting op gewrichten fors verhogen. Het lichaam vangt iedere stap, draai of landing op via het bewegingsapparaat. Met extra gewicht wordt elke beweging zwaarder. Dat heeft invloed op spieren, kraakbeen, banden en de mechanica van de gewrichten.

Dit betekent niet dat klachten altijd alleen door overgewicht komen. Het is een onderdeel van een groter geheel waarin houding, beweging, spierkracht, stress en leefstijl samen bepalen hoe belastbaar iemand is. Juist daarom is het belangrijk om te begrijpen hoe gewicht invloed heeft op gewrichtspijn. Met juiste kennis kan iemand gericht aan herstel werken, zonder schuldgevoel of verwarring.

In dit artikel lees je hoe overgewicht de gewrichten belast, waarom gewichtstoename ontstekingen kan versterken, hoe beweging veilig kan worden opgebouwd en wat het effect is van zelfs kleine stappen in leefstijlverbetering.

Afspraak maken

Waarom gewicht een rol speelt in gewrichtspijn

Het gewicht dat iemand draagt werkt direct door op het bewegingsstelsel. De knieën en heupen zijn dragende gewrichten die per stap drie tot vijf keer het lichaamsgewicht verwerken. Hierdoor betekent vijf kilo aankomen al snel een belasting van vijftien tot vijfentwintig kilo extra druk per stap. Over maanden en jaren kan dat het kraakbeen sneller laten slijten en spieren meer laten compenseren.

Daarnaast heeft het lichaam extra energie nodig om het gewicht te dragen. Spieren raken sneller vermoeid waardoor de stabiliteit van de gewrichten afneemt. De kans op overbelasting neemt toe en kleine irritaties kunnen sneller pijn geven.

Gewicht speelt een rol in:

De druk op kraakbeen
- De stabiliteit van gewrichten
- De belasting van spieren
- De manier waarop iemand beweegt

Zelfs kleine aanpassingen in gewicht kunnen merkbaar verschil maken voor klachtenniveau en belastbaarheid.

Hoe kraakbeen reageert op extra belasting

Kraakbeen is een stevig maar kwetsbaar weefsel. Het werkt als een schokdemper tussen botten. Kraakbeen heeft geen eigen bloedvaten, dus voeding komt alleen binnen via beweging en drukwisselingen. Bij gezonde belasting is dit juist een voordeel. Maar wanneer de druk te hoog wordt kan het herstelvermogen afnemen.

Bij overgewicht gebeurt het volgende:

De druk op het kraakbeen neemt toe.
Er ontstaan sneller microscheurtjes.
Het kraakbeen kan dunner worden.
De kwaliteit van de glijlaag verandert.

Over langere tijd kan dit bijdragen aan artrose of chronische gewrichtspijn. Dat betekent niet dat iedereen met overgewicht automatisch artrose ontwikkelt. Het betekent dat het risico hoger is omdat het kraakbeen kwetsbaarder wordt.

Waarom overgewicht ontstekingen kan versterken

Overgewicht gaat niet alleen over mechanische belasting. Vetweefsel is geen passieve opslagplaats. Het is een actief orgaan dat hormonen en ontstekingsstoffen afgeeft. Deze stoffen kunnen het lichaam gevoeliger maken voor pijn en ontsteking.

Hierdoor kunnen klachten sneller opspelen of langer blijven hangen. Veel mensen herkennen dat gewrichten gevoeliger worden bij gewichtstoename. De combinatie van verhoogde druk en verhoogde gevoeligheid maakt klachten complexer.

Dit verklaart waarom een deel van de mensen met overgewicht al op vroege leeftijd knie- of heupklachten ervaart. De ontstekingsgevoeligheid speelt een rol die losstaat van de belasting door beweging.

Afspraak maken

Overgewicht en houding

Extra gewicht verandert de manier waarop iemand staat en loopt. Het zwaartepunt verschuift. De wervelkolom moet compenseren. De rugspieren worden zwaarder belast.

Dit kan leiden tot:

Holle onderrug
Afvlakken van de borstcurve
Verhoogde druk op de knieën
Meer spanning in de heupen
Een andere voetafwikkeling

Houdingsveranderingen hebben direct invloed op pijnbeleving en belastbaarheid.

Overgewicht en knieklachten

De knie is het gewricht dat het meest te lijden heeft onder extra lichaamsgewicht. Bij iedere stap moet dit gewricht een veelvoud van het gewicht verwerken.

Dit verklaart waarom mensen met overgewicht vaker te maken hebben met:

Slijtage in het kraakbeen
- Overbelasting van de knieschijf
- Peesirritaties
- Instabiliteitsklachten

De knie is gevoelig voor zowel mechanische belasting als ontstekingsgevoeligheid. Een combinatie die vaak zorgt voor terugkerende pijn.

Overgewicht en heupklachten

De heup is een groot en krachtig gewricht dat veel kan verdragen. Toch kan overgewicht ook hier zorgen voor extra druk en irritatie. De heup vangt draaibewegingen en schokken op. Extra gewicht kan zorgen voor:

Snellere vermoeidheid van de heupspieren
Pijn aan de buitenzijde van de heup
Trochanter major pijnsyndroom
Langzame afname van kraakbeendikte
De heup is sterk, maar niet onuitputtelijk. Een betere balans tussen gewicht en beweging maakt het gewricht veerkrachtiger.

Overgewicht en lage rugpijn

De onderrug krijgt bij overgewicht te maken met twee soorten belasting: extra druk op de wervelkolom en houdingscompensaties. Hierdoor kunnen spieren sneller overbelast raken en gewrichten in de onderrug gevoeliger worden.

Veelvoorkomende klachten:

Stijfheid in de onderrug
- Moeite met lang staan of zitten
- Pijn bij vooroverbuigen
- Irritatie van de facetgewrichten

Deze klachten zijn vaak goed behandelbaar met een combinatie van beweging, leefstijl en begeleiding.

Waarom beweging veilig is bij overgewicht

Veel mensen denken dat bewegen schadelijk is als ze overgewicht hebben. Het tegenovergestelde is waar. Beweging is een van de krachtigste manieren om de belasting te verminderen.

Door te bewegen gebeurt het volgende:

Spieren worden sterker en ondersteunen gewrichten beter.
De doorbloeding verbetert.
Kraakbeen krijgt meer voedingsstoffen.
Het zenuwstelsel wordt minder gevoelig.
De stressrespons daalt.

Beweging moet wel op een veilige manier worden opgebouwd. Te snel te veel willen werkt averechts. De focus ligt op kleine stappen die het systeem laten wennen.

De beste vormen van beweging bij overgewicht

Niet elke beweging is geschikt voor iedereen. De volgende vormen zijn vaak veilig en effectief:

Wandelen
Fietsen
Zwemmen
Roeien
Crosstrainer
Oefentherapie

Deze vormen belasten de gewrichten minder en versterken tegelijkertijd spieren, conditie en coördinatie.

→ /academie/pijneducatie/

→ /academie/centrale-sensitisatie/

Kleine stappen maken groot verschil

Veel mensen onderschatten het effect van kleine veranderingen. Vijf procent gewichtsverlies kan al merkbare verlichting geven bij knie- en heupklachten. Tien procent gewichtsverlies kan de druk op gewrichten drastisch verlagen en ontstekingswaarden verminderen.

Kleine stappen zijn:

Anderhalve kilo afvallen
- Drie keer per week wandelen
- Meer variatie in beweging
- Beter slapen
- Dagelijks korte
- herstelmomenten

Deze stappen zorgen ervoor dat lichaam en zenuwstelsel minder reactiviteit vertonen. Daardoor ontstaat meer ruimte om te bewegen zonder pijn.

De rol van voeding

Voeding is geen snelle oplossing maar een belangrijk onderdeel van herstel. Voeding met veel bewerkte suikers en vetten verhoogt ontstekingswaarden. Voeding met veel groenten, goede vetten en eiwitten ondersteunt juist herstel en energie.

Een voedingspatroon dat helpt:

Veel groenten en fruit
- Voldoende eiwitten
- Omega 3 bronnen zoals vette vis
- Voldoende water
- Beperking van bewerkte producten

Een gezond voedingspatroon maakt spieren en weefsels veerkrachtiger. Het verlaagt ook de gevoeligheid van het zenuwstelsel.

Hoe we bij MoveWell begeleiden

Bij MoveWell combineren we inzichten uit chiropractie, fysiotherapie, leefstijl en training. We focussen niet alleen op gewicht maar op het totaalplaatje. Iemand met overgewicht heeft geen gebroken lichaam. Het lichaam heeft ondersteuning nodig. Dat is een belangrijk verschil in mindset.

We begeleiden met:

Bewegingsopbouw
- Spierversterking
- Gewrichtsmobiliteit
- Pijneducatie
- Aanpassingen in leefstijl

We richten ons op haalbare doelen. Kleine stappen. Grote impact.

Conclusie

Overgewicht verhoogt de belasting op gewrichten en maakt het lichaam gevoeliger voor pijn en ontsteking. Het is geen oordeel of schuldvraag. Het is een mechanisch en biologisch gegeven dat helpt te begrijpen waarom klachten soms blijven bestaan. Door te werken aan beweging, leefstijl, voeding en belastbaarheid wordt het lichaam sterker en kunnen gewrichten weer doen waar ze voor bedoeld zijn. Ieder klein stapje helpt. Gezond bewegen is de sleutel om klachten te verminderen en vertrouwen terug te krijgen in het lichaam.

Welke specialisten kunnen u met bij acute of chronische pijn helpen?

Jarco Schol

Chiropractor

Meer info

Tijn Kooren

Chiropractor

Meer info

Desiree Griesel

Chiropractor

Meer info

Sten Hofstad

Chiropractor

Meer info

FAQ – Overgewicht en gewrichten

Is overgewicht altijd de oorzaak van mijn gewrichtsklachten
Nee. Het is een risicofactor die klachten kan verergeren maar niet automatisch veroorzaakt.

Hoeveel gewicht moet ik verliezen om verschil te merken
Vijf procent gewichtsverlies kan al merkbaar verlichting geven bij knieën en heupen.

Mag ik sporten als ik overgewicht heb
Ja. Bewegen is juist belangrijk. Bouw het rustig op en kies vormen die passen bij je belastbaarheid.

Helpt een brace bij overbelasting
Soms tijdelijk maar het versterkt het probleem op lange termijn niet. Spierkracht is effectiever.

Helpt voeding tegen gewrichtspijn
Een ontstekingsarm voedingspatroon kan het lichaam minder gevoelig maken voor pijn.

Wilt u een afspraak maken bij MoveWell Chiropractie Hilversum?

Maak een afpsraak

Bel: 0357600645