Centrale inhibitie – de natuurlijke pijnrem van het brein

Veel mensen denken dat pijn altijd betekent dat er iets kapot is.
Toch klopt dat niet helemaal.
Je hersenen hebben namelijk een ingebouwd remsysteem dat pijn kan versterken of juist dempen: dat heet centrale inhibitie.

Wanneer dit systeem goed werkt, merk je dat het lichaam zich snel herstelt na een blessure.
Maar als de pijnrem niet goed functioneert, kunnen signalen uit het lichaam te sterk worden doorgegeven.
Dan ervaar je meer pijn dan je verwacht — zelfs zonder duidelijke schade.

Centrale inhibitie speelt dus een sleutelrol bij chronische pijn, stress, en bij herstel na een blessure.

Wat betekent ‘centrale inhibitie’?

Het woord inhibitie betekent letterlijk “remming”.
Centrale inhibitie verwijst naar de manier waarop de hersenen en het ruggenmerg pijnsignalen afremmen.
Het zenuwstelsel beslist namelijk niet alleen wát je voelt, maar óók hoe sterk je iets voelt.

Deze natuurlijke rem is voortdurend actief, ook als je dat niet merkt.
Ze zorgt ervoor dat je niet overspoeld wordt door prikkels.
Bijvoorbeeld: als je je knie stoot terwijl je aan het sporten bent, voel je even pijn, maar kun je toch doorspelen.
Pas later, als je tot rust komt, voel je de pijn duidelijker — omdat de rem tijdelijk losgelaten wordt.

Hoe werkt het pijnremsysteem?

De pijnrem bevindt zich in de hersenen (cortex en hersenstam) en in het ruggenmerg.
Er lopen zenuwbanen van boven naar beneden die pijnsignalen onderdrukken.
Deze banen gebruiken boodschapperstoffen (neurotransmitters) zoals endorfine, serotonine en noradrenaline.

Wanneer deze stoffen actief zijn, daalt de gevoeligheid van het zenuwstelsel.
Het lichaam ervaart minder pijn bij dezelfde prikkel.

Je kunt dit vergelijken met een volumeknop:

  • Bij goed werkende centrale inhibitie staat het volume lager;
  • Bij een verzwakt systeem draait het volume omhoog.

Wanneer werkt centrale inhibitie minder goed?

Langdurige pijn, stress of angst kunnen dit remsysteem ontregelen.
Het brein raakt dan “op scherp” en blijft signalen doorgeven, ook als er geen gevaar is.

Oorzaken die centrale inhibitie verzwakken:

  • Chronische stress en oververmoeidheid 
  • Slechte nachtrust 
  • Te weinig beweging 
  • Aanhoudende pijnklachten of ontstekingen 
  • Negatieve verwachtingen of angst voor pijn 
  • Weinig sociale steun of langdurige spanning 

Het gevolg: het zenuwstelsel raakt overgevoelig.
Dat proces heet centrale sensitisatie – de tegenhanger van centrale inhibitie.

Pijn en emoties zijn nauw verbonden

Centrale inhibitie wordt sterk beïnvloed door emoties, aandacht en gedachten.
Bij angst of stress schakelt het brein de rem gedeeltelijk uit (“ik moet alert blijven”).
Bij ontspanning, vertrouwen of positieve verwachtingen treedt de rem juist sterker op.

Onderzoek toont aan dat geruststelling of humor de pijn meetbaar kan verminderen.
Het laat zien dat pijn geen puur lichamelijke ervaring is, maar een samenwerking tussen lichaam en brein.

Voorbeelden uit de praktijk

  • Adrenalinepijn: tijdens een ongeluk voel je vaak weinig pijn. Pas als de spanning daalt, komt de pijn door.
  • Sportprestatie: een atleet voelt geen blessure tijdens de wedstrijd, maar wel daarna.
  • Stresspijn: bij drukte of spanning lijken klachten erger. Tijdens vakantie verminderen ze vaak spontaan.

Deze voorbeelden tonen hoe flexibel het pijnsysteem is — en hoe groot de invloed van centrale inhibitie kan zijn.

Hoe kun je de natuurlijke pijnrem versterken?

Centrale inhibitie is trainbaar.
Door gezonde prikkels en gedrag kun je dit systeem activeren, waardoor het zenuwstelsel minder snel overbelast raakt.

1. Beweging

Rustige, regelmatige beweging stimuleert de afgifte van endorfines — je eigen pijnstillers.
Denk aan wandelen, fietsen of lichte krachttraining.

2. Ademhaling en ontspanning

Langzame ademhaling verlaagt stress en activeert het parasympathische systeem.
Dat helpt het brein om pijn minder als dreiging te zien.

3. Pijneducatie

Begrijpen dat pijn niet altijd schade betekent, verlaagt de spanning in het zenuwstelsel.
De hersenen krijgen letterlijk een geruststellend signaal.

4. Sociale interactie

Positief contact met anderen activeert gebieden in de hersenen die ook bij pijnremming betrokken zijn.

5. Voldoende slaap

Tijdens diepe slaap produceert het lichaam herstelstoffen die het pijnsysteem kalmeren.

6. Chiropractie en fysiotherapie

Manuele therapie, mobilisatie en oefening stimuleren het zenuwstelsel om weer normaal te reageren.
Het helpt de pijnrem als het ware “aan te zetten”.

Centrale inhibitie en chronische pijn

Bij mensen met chronische pijn is de balans tussen remming en versterking vaak verstoord.
De pijn blijft aanstaan, omdat het brein onvoldoende remmende signalen aanmaakt.

Daarom helpt alleen een lokale behandeling (zoals massage of medicatie) vaak niet genoeg.
Het zenuwstelsel moet ook neurologisch hersteld worden: door beweging, educatie en ontspanning.

Bij MoveWell leggen we patiënten uit hoe dit werkt — want kennis herstelt de controle over pijn.

Samenvatting

Term Betekenis Functie
Centrale inhibitie Remming van pijnsignalen door hersenen en ruggenmerg Beschermt tegen overgevoeligheid
Centrale sensitisatie Versterking van pijnsignalen Verhoogt gevoeligheid en spanning
Herstelstrategie Beweging, educatie, ontspanning Heractiveert natuurlijke pijnrem

Conclusie

Centrale inhibitie is de natuurlijke pijnrem van het brein.
Ze bepaalt hoe gevoelig je bent voor pijn en speelt een grote rol in herstel bij langdurige klachten.

Door stress, slaaptekort of overbelasting kan dit systeem verzwakken — maar het is trainbaar.
Met beweging, ontspanning, ademhaling en therapie kun je de rem weer activeren.

Bij MoveWell helpen we je begrijpen wat er in het zenuwstelsel gebeurt,
zodat je stap voor stap grip krijgt op je pijn — vanuit kennis, vertrouwen en beweging.

Welke specialisten kunnen u met bij acute of chronische pijn helpen?

Jarco Schol

Chiropractor

Tijn Kooren

Chiropractor

Desiree Griesel

Chiropractor

Sten Hofstad

Chiropractor

Conclusie

Acute pijn is kortdurend en nuttig: het helpt het lichaam herstellen.
Chronische pijn is blijvend en vraagt een andere aanpak – niet gericht op rust, maar op herstel van vertrouwen en beweging.

Wie begrijpt hoe pijn werkt, kan de vicieuze cirkel van angst en spanning doorbreken. Bij MoveWell leggen we dat stap voor stap uit en begeleiden we je met gerichte beweging, educatie en moderne therapie.

Herstel begint met begrip – en dat is precies waar moderne pijnzorg om draait.

Wilt u een afspraak maken bij MoveWell Chiropractie Hilversum?