Waarom pijn niet altijd schade betekent

Pijn is één van de meest indrukwekkende signalen die het lichaam kan geven.
Toch is pijn niet altijd een teken van schade.
Het is een waarschuwingssysteem, geen alarmsirene die alleen afgaat bij weefselletsel.

Je kunt pijn voelen zonder dat er iets kapot is en omgekeerd kan ernstige schade soms nauwelijks pijn geven.
Dat lijkt tegenstrijdig, maar het zegt alles over hoe intelligent én gevoelig het menselijk zenuwstelsel is.

Om pijn beter te begrijpen, moeten we loskomen van het idee dat pijn een directe afspiegeling is van wat er in het lichaam gebeurt.
Pijn is niet in het lichaam het komt uit het brein.

Afspraak maken

De oude en de nieuwe pijnvisie

Jarenlang dachten we dat pijn één-op-één het gevolg was van schade:
hoe meer schade, hoe meer pijn.
Dat model werkt prima bij een snee of breuk, maar niet bij chronische pijn.

De moderne wetenschap laat zien dat pijn niet simpelweg door schade ontstaat, maar door de interpretatie van dreiging.
De hersenen beslissen of een prikkel gevaarlijk is of niet.

Pijn is het resultaat van een hersenbeslissing, niet van een weefselschade.

Daarmee is pijn geen “ingebeelde” klacht, maar een beschermingsreactie — een alarm dat soms te gevoelig afgesteld raakt.

Voorbeelden uit de praktijk

De beste manier om dit te begrijpen is via voorbeelden:

De soldaat in het gevecht
Wordt geraakt maar voelt pas pijn als het gevaar geweken is.
Zijn brein onderdrukt het alarmsignaal omdat overleven prioriteit heeft.
De snijwond zonder pijn
Iemand ziet pas bloed als hij al thuis is, en dán pas voelt hij pijn.
De hersenen hebben tijd nodig om te beslissen: “was dat gevaarlijk?”
Chronische rugpijn zonder schade
MRI-scans tonen dat bij veel mensen met rugpijn de weefsels gezond zijn.
De pijn komt voort uit veranderde prikkelverwerking, niet uit defecte structuren.
Ernstige schade zonder pijn
Mensen met zenuwbeschadiging kunnen een wond hebben zonder iets te voelen.
De pijnsystemen werken simpelweg niet — maar de schade is echt.

Het laat zien dat pijn en schade niet hetzelfde zijn, maar twee verschillende talen van hetzelfde lichaam.

Waarom het brein de pijn bepaalt

De hersenen ontvangen elke seconde miljoenen signalen uit het lichaam: druk, temperatuur, beweging, chemie.
Die worden continu beoordeeld: Is dit veilig of bedreigend?

Pas als de hersenen concluderen dat er gevaar is, creëren ze de ervaring van pijn.
Het is een interpretatieproces, beïnvloed door context, emotie en ervaring.

Een simpele metafoor:

De hersenen zijn als een rookmelder.
Ze reageren niet alleen op vuur (echte schade), maar soms ook op stoom of rook (ongevaarlijke prikkels).

Dat is precies wat er gebeurt bij veel chronische pijnklachten: het alarm is te scherp afgesteld.

Afspraak maken

Factoren die de pijnervaring versterken

Pijnintensiteit hangt niet alleen af van weefsels, maar ook van de instellingen van het zenuwstelsel.
En die worden beïnvloed door:

Factor	Effect op pijn	Uitleg
Angst	Versterkt	Activeert amygdala, verhoogt waakzaamheid
Stress	Versterkt	Cortisol en adrenaline verhogen prikkelbaarheid
Slaaptekort	Versterkt	Drempel voor pijn verlaagt meetbaar na 1 slapeloze nacht
Onzekerheid	Versterkt	Onbekendheid of twijfel maakt het brein alerter
Beweging	Vermindert	Geeft veilige input, kalmeert zenuwstelsel
Educatie	Vermindert	Begrip verlaagt dreiging en angst
Ontspanning	Vermindert	Activeert remmende hersencircuits via de nervus vagus

Het brein reageert dus niet alleen op signalen uit spieren of gewrichten, maar ook op gedachten, emoties en context.

Hoe pijn ‘geleerd’ wordt

Pijn is een leerervaring.
Net zoals je hersenen leren fietsen of praten, kunnen ze ook pijn aanleren.
Als een bepaalde beweging herhaaldelijk pijn deed, koppelt het brein die handeling aan gevaar.

Na verloop van tijd hoeft de beweging niet eens meer pijn te doen — het brein verwacht pijn en maakt het gevoel alvast aan.
Dat heet geconditioneerde pijn.

Gelukkig kan dat ook omgekeerd:
door nieuwe, veilige ervaringen leert het brein dat bewegen weer betrouwbaar is.
Dat principe vormt de basis van graded exposure en graded activity in fysiotherapie.

De rol van beeldvorming

Veel mensen denken dat een MRI of röntgenfoto pijn kan verklaren.
Maar beelden tonen structuren, geen pijnervaring.

Onderzoek laat zien dat:

60% van alle mensen boven 40 afwijkingen op MRI heeft, zonder pijn.
De mate van slijtage nauwelijks correleert met de intensiteit van klachten.

Een “versleten tussenwervelschijf” betekent dus niet automatisch pijn.
En iemand met pijn kan een perfecte scan hebben.

Het zijn verschillende dimensies:
de ene anatomisch, de andere neurologisch en emotioneel.

Centrale sensitisatie: het overactieve alarmsysteem

Wanneer pijn lang aanhoudt, kan het zenuwstelsel gevoeliger worden.
Zenuwcellen in ruggenmerg en hersenen versterken signalen; de pijndrempel daalt.
Dit fenomeen heet centrale sensitisatie.

Een lichte prikkel voelt dan zwaar, en gewone beweging kan als pijnlijk worden ervaren.
De pijn is echt – maar het systeem is ontregeld, niet het weefsel.

Lees hierover meer in Centrale sensitisatie – waarom het brein pijn kan blijven voelen.

Waarom geruststelling werkt

Veel patiënten merken dat een duidelijke uitleg hun klachten al deels vermindert.
Dat komt doordat geruststelling letterlijk de hersenactiviteit verandert:
de amygdala kalmeert, de prefrontale cortex neemt weer controle.

Begrip is dus geen bijzaak, maar een therapeutisch middel.
Daarom besteden chiropractors en fysiotherapeuten bij MoveWell zoveel aandacht aan pijneducatie.

Behandeling: leren vertrouwen op beweging

Herstel van pijn zonder schade draait om het hertrainen van het brein.
Belangrijke pijlers:

1. Pijneducatie

Leren hoe pijn werkt verlaagt dreiging en maakt ruimte voor herstel.
Door te begrijpen dat pijn niet altijd gevaar betekent, verdwijnt de angst.
Zie ook Pijneducatie – waarom begrijpen helpt bij herstel.

2. Beweging als medicijn

Bewegen is de krachtigste manier om het zenuwstelsel gerust te stellen.
Niet forceren, maar geleidelijk activeren via gecontroleerde oefeningen.
Elke veilige beweging is een signaal van vertrouwen aan het brein.

3. Ademhaling en ontspanning

Een overactief zenuwstelsel kan niet tegelijk ontspannen en overleven.
Rustige ademhaling, mindfulness en ontspanning brengen het lichaam terug naar veiligheid.

4. Leefstijl

Slaap, voeding en stressmanagement beïnvloeden direct de pijngevoeligheid.
Een regelmatig ritme en gezonde gewoontes helpen het brein weer stabieler reageren.

5. Chiropractie en fysiotherapie

Manuele technieken en oefentherapie verbeteren beweeglijkheid, spiergebruik en zelfvertrouwen.
De behandeling richt zich niet op “iets rechtzetten”, maar op vertrouwen in bewegen herstellen.

Een nieuwe manier van denken over pijn

De belangrijkste omslag in moderne pijnzorg is deze:

Niet elke pijn betekent dat er iets stuk is.
Soms betekent pijn dat het zenuwstelsel té goed zijn werk doet.

Die kennis verandert hoe mensen omgaan met hun klachten.
Ze bewegen met meer vertrouwen, slapen beter en herstellen sneller.

Pijn begrijpen = controle terugkrijgen

Zodra iemand begrijpt hoe pijn werkt, verschuift de mindset van angst naar invloed.
De patiënt wordt weer actief onderdeel van zijn herstelproces.

Dat is precies het doel binnen MoveWell: kennis, beweging en geruststelling combineren tot één samenhangende aanpak.
Pijneducatie is geen theorie — het is praktische neurologische training.

Welke specialisten kunnen u met bij acute of chronische pijn helpen?

Jarco Schol

Chiropractor

Meer info

Tijn Kooren

Chiropractor

Meer info

Desiree Griesel

Chiropractor

Meer info

Sten Hofstad

Chiropractor

Meer info

Conclusie

Pijn is een nuttig, maar niet feilloos systeem.
Het kan te gevoelig afgesteld raken, waardoor we pijn voelen zonder schade.
Het is geen teken van zwakte, maar van een brein dat te goed oplet.

Door inzicht, beweging en regelmaat leert het systeem opnieuw wat veilig is.
Begrijpen dat pijn niet altijd schade betekent is vaak de eerste stap naar herstel.

Bij MoveWell gebruiken we die kennis dagelijks om mensen te helpen weer vrij te bewegen, zonder angst en met vertrouwen in hun lichaam.

Wilt u een afspraak maken bij MoveWell Chiropractie Hilversum?

Maak een afpsraak

Bel: 0357600645